Dobre życie czyli jakie? Część 3: życie preferowane

Ziółkowska-Szyszło K

Gabinety Specjalistyczne, Instytut Sportu i Nauki w Poznaniu

Dążąc do dobrego życia odwołujemy się do różnych pojęć, definicji, wyjaśnień, koncepcji i kryteriów oceny. Mamy pokaźny wachlarz opcji do wyboru i to z wielu źródeł. Rzućmy więc okiem na to, co jest do wzięcia.

Dobre życie to życie preferowane wynikające z tożsamości preferowanej.

Innymi słowy, to życie, w którym jesteśmy tym, kim chcemy i funkcjonujemy w preferowany przez siebie sposób – żyjemy po swojemu.

Po pierwsze, mamy poczucie własnej tożsamości w sensie psychologicznym, czyli wiemy kim jesteśmy. Postrzegamy siebie jako konkretną osobę, wciąż tą samą i jednocześnie zmieniającą się w czasie i w zmieniających się, następujących po sobie interakcjach, sytuacjach i wydarzeniach. Ciało i psychika ulegają zmianom. Czujemy to, widzimy w lustrze, odwołujemy się do tych zmian w rozmowach z ludźmi czy w swoich myślach i refleksjach, wciąż identyfikując siebie.

W teorii postrzeganie to towarzyszy nam od momentu rozpoznania siebie do śmierci. W praktyce tak długo, jak nam na to pozwali zdrowie i stan świadomości.

Poczucie własnej tożsamości to jedno z istotnych kryteriów zdrowia psychicznego i złożony konstrukt teoretyczny.

Jesteśmy sobą, ale czy tym kim chcemy?

Po drugie, do poczucia tożsamości możemy dorzucić autorski pomysł na siebie i swoje życie tzw. tożsamość preferowaną, a następnie urzeczywistniać ją, stając się tym kim chcemy być i dalej będąc tym kimś właśnie.

Metaforycznie rzecz biorąc, to stworzenie wielowątkowej i wciągającej powieści, pełnej różnych historii o sobie samej/samym i swoim życiu, ze starannie dobranym tytułem, stanowiącym odpowiedź na pytanie: „kim chcę być/kim jestem?”.  Kilka przykładów tych tytułów z praktyki: „Wojowniczka”, „Doceniany Tłumacz”, „Kobieta z Jajami.”, „Szczęśliwa kobieta.”, „Spełniony twórca.”, „Człowiek z pasją.”.  

Pojęcie i tzw. krajobraz tożsamości preferowanej oraz idący za tym koncept życia w preferowany sposób to część dorobku Michaela White’a. Głównej postaci i wybitnego terapeuty paradygmatu narracyjnego w psychoterapii.

Wskazówki od Michaela White’a i jego ucznia Hugh Fox’a:

1. stwórz (autoryzuj) swoją tożsamość preferowaną, mającą zdecydowanie więcej niż mniej wspólnego z realnością i racjonalnością; dobrze przemyśl sprawę z użyciem krajobrazu tożsamości (znajdziesz go dalej w tekście);
2. obcuj jak najczęściej ze swoją tożsamością preferowaną poprzez: rozmyślanie o niej, opowiadanie wybranym Innym – w całości lub we fragmentach, stosownie do sytuacji i na różne sposoby, przez odwoływanie się do jej treści w rozmowach z ludźmi, rozwój osobisty w wybranych zakresach;
3. nieustannie wzmacniaj swoją mentalną i emocjonalną więź z tożsamością preferowaną korzystając z w/w działań aż zakorzeni się w Tobie na dobre i stanie widoczna dla innych;
4. kiedy myślisz czy mówisz o tym kim chcesz być i tym samym, jak chcesz żyć, stosuj opisy konkretne, bogate, plastyczne, inspirujące, pobudzające Cię do działania;
5. łącz w tych opisach poszczególne elementy krajobrazu tożsamości oraz te, które dołożysz sama/sam (ambicje, pasje itd.), opisuj różne związki i zależności, dla przykładu:
   • Ty i Twoje wartościami (to temat szczególnej wagi);
   • Ty i Twoje zamiary, intencje, cele oraz plany ich realizacji;
   • Ty i Twoje relacje z ludźmi podobnymi do Ciebie, Twoi sojusznicy i przyjaciele lub innymi, którzy obserwują i dostrzegają ważność podejmowanych przez Ciebie działań oraz decyzji;
6. wprowadź opisy siebie samej/samego jako osoby aktywnej, z mocą sprawczą, skutecznej, z zasobami (wiedza, umiejętności, talenty, relacje, doświadczenia, dobra materialne, cechy charakteru, itd.) i możliwościami;
7. szczególnie przydatne wątki:
   • panuję nad swoim życiem;
   • prowadzę swoje sprawy najlepiej jak potrafię, leżą one w moich rękach;
   • mogę dzięki własnym działaniom uzyskiwać zamierzone rezultaty;
   • posiadam kompetencje, które są adekwatne do realizowanego celu, zadania czy podejmowanego wyzwania;
   • umiem wykorzystać swój potencjał i możliwości dla osiągania zamierzonych rezultatów;
   • podejmuję racjonalne decyzje, decyduję o sobie i swoim życiu;
8. konsekwentnie urzeczywistniaj swoją tożsamość preferowaną każdego dnia, stopniowo maksymalizując spójność z nią; podejmuj preferowane sposoby funkcjonowania;
9. opisując swoją tożsamość preferowaną poruszaj się w porządku logicznym od punktu 1 do 5 w jej krajobrazie.

KRAJOBRAZ TOŻSAMOŚCI STANOWIĄ RÓŻNE STANY INTENCJONALNE

Literatura:

1. Denborough D. (2006) Trauma. Narrative responses to traumatic experience. Dulwich Centre Publications
2. Michael White Workshop Notes Published on www.dulwichcentre.com.au September 21st, 2005 
3. Materiały z warsztatów prowadzonych przez H. Fox’a nt. Nieobecne lecz Domniemane (Kraków 2010)
4. White M., Morgan A. (2006) Narrative Therapy with Children and their families. Dulwich Centre Publications