Reaktywność i naturalne zdolności adaptacyjne organizmu wykorzystuje fizjoterapia w celu zapewnienia kształtowania, utrzymania, bądź przywracania masykalnej sprawności fizycznej, zdolności ruchowych i czynności użytkowych. Zakres oddziaływań terapeutycznych obejmuje usługi, realizowane, gdy sprawność ruchowa oraz prawidłowe funkcjonowanie (także społeczne) są zagrożone przez starzenia się, doznane urazy, choroby, wszelakie zaburzenia oraz czynniki środowiskowe.
Nieodłącznym elementem procesu rehabilitacyjnego jest interakcja pomiędzy fizjoterapeutą a pacjentem, pacjentem a rodziną i specjalistami, którzy wspomagają działania fizjoterapeutyczne, m. in. osteopatą, dietetykiem, psychologiem, bądź lekarzami różnych specjalizacji.
Niezbędną częścią, na każdym etapie terapii, jest edukacja fizjoterapeutyczna. Stanowi ona ogół procesów i oddziaływań, których celem jest wskazanie pacjentowi problemu, przyczyny jego występowania, zwiększenie świadomości własnego ciała oraz czynników, które na nie oddziałują, a także wdrażanie odpowiednich rozwiązań. W części edukacyjnej fizjoterapeuta dąży do wypracowania właściwych nawyków u pacjenta, tak, aby świadom swojego ciała i procesów w nim zachodzących, mógł w pełni uczestniczyć w życiu rodzinnym, społecznym i zawodowym.
W poznańskim Instytucie Sportu i Nauki neurobiolodzy, fizjoterapeuci i specjaliści zajmujący się ruchem współtworzą programy terapeutyczne, które oddziałują na układ nerwowy w sposób silniejszy niż w innych terapiach. Między innymi, pozwalają utrzymać wysoką sprawność funkcji poznawczych (intelektualnych), a także zapobiegają spadkowi jej poziomu w procesie starzenia się i w różnych jednostkach chorobowych, np. otyłości, insulinooporności, cukrzycy.
Fizjoterapia pourazowa i pooperacyjna obejmuje działania mające na celu przywrócenie funkcji organizmu, które zostały utracone w wyniku urazu, operacji, bądź przebytego leczenia. Podstawowym warunkiem szybkiego i bezpiecznego powrotu do uczestnictwa w czynnościach dnia codziennego, pracy zawodowej, aktywności fizycznej i sportu jest natychmiastowa rehabilitacja. Wczesne podjęcie rehabilitacji przeciwdziała powikłaniom, skutkom ubocznym leczenia oraz pozwala na powrót do stanu zdrowia i sprawności sprzed urazu.
W przypadku doznanego urazu i planowanej operacji rehabilitacja przedoperacyjna jest jednym z kluczowych elementów szybkiego powrotu do sprawności i prawidłowego stanu funkcjonalnego po operacji. Głównym celem rehabilitacji przedoperacyjnej jest odpowiednie przygotowanie narządu ruchu do podjęcia swojej funkcji po operacji.
Fizjoterapia geriatryczna jest wieloobszarowym postępowaniem medycznym i społecznym skierowanym do osób w starszym wieku z ograniczoną sprawnością lub obciążonych czynnikami ryzyka wystąpienia chorób, urazów lub innych niekorzystnych zdarzeń charakterystycznych dla wieku starszego.
Masaż jest metodą leczenia fizykalnego polegającą na mechanicznym drażnieniu tkanek, wywierając pośredni i bezpośredni wpływ na organizm. Każda z technik masażu różni się sposobem wykonania (różne chwyty, ruchy, opracowanie okolic ciała) i wpływem na organizm osoby masowanej. Ponadto, masaż może stanowić integralną część odnowy biologicznej.
Masaż klasyczny to najpopularniejszy rodzaj masażu, który w zależności od intensywności może być leczniczy, relaksacyjny lub pobudzający. Znajduje on swoje zastosowanie przy wielu dolegliwościach, jako samodzielna terapia dolegliwości, bądź uzupełnienie programu rehabilitacyjnego lub treningowego.
Zaleca się go osobom:
Rolą fizjoterapeuty jest odpowiedni dobór technik masażu klasycznego w zależności od potrzeb i stanu zdrowia pacjenta (wykluczenie przeciwwskazań).
Masaż sportowy jest nieodłącznym elementem procesu treningowego sportowców i osób aktywnych fizycznie.
Funkcje masażu sportowego:
Dedykowany jest osobom:
Rolą fizjoterapeuty jest indywidualne dostosowanie technik oraz intensywności masażu w zależności od uprawianej dyscypliny, intensywności i długości treningu, cyklu treningowego oraz płci i wieku sportowca.
Drenaż limfatyczny to rodzaj masażu ciała, który pobudzająca krążenie płynów ustrojowych, szczególnie krwi i limfy. Zastosowanie określonych technik efektywnie wspomaga likwidację obrzęku. Tempo masażu jest bardzo wolne (10-15 ruchów na minutę), a wykorzystywane techniki są płynne i delikatne.
Drenaż limfatyczny zalecany jest osobom z:
Problem obrzęku limfatycznego dotyczy również osób po operacjach, w tym po zabiegach onkologicznych (np. mastektomia).
Profilaktyka u osób ze skłonnością do obrzęków
Ćwiczenia fizyczne pobudzają mięśnie do skurczu. Mięśnie kurcząc się i rozkurczając usprawniają odpływ krwi i limfy, przeciwdziałając w ten sposób tworzeniu się zastojów (obrzęku). Odpowiednio dobrane ćwiczenia fizyczne oraz zastosowanie technik drenażu limfatycznego jest wskazane u osób:
W Instytucie Sportu i Nauki w Poznaniu oferowane są wyłącznie techniki masażu, które posiadają dowiedzioną empirycznie skuteczność.
Gimnastyka korekcyjna jest częścią wychowania fizycznego i obowiązują w niej zasady metodyki wychowania fizycznego. Gimnastyka korekcyjna jest jednocześnie specyficzną formą ćwiczeń fizycznych, w których ruch został wykorzystany w celach terapeutycznych. Ćwiczenia stosowane w gimnastyce korekcyjnej służą profilaktyce jak i korekcji wad postawy ciała.
Gimnastyka korekcyjna skierowana jest głównie do dzieci młodszych z wadami postawy niewymagającymi jeszcze postępowania rehabilitacyjnego. Są to, przede wszystkim, dzieci chodzące do przedszkola i młodszych klas szkoły podstawowej, u których wady postawy wynikają ze słabego umięśnienia oraz nieprawidłowych nawyków w utrzymaniu prawidłowej postawy ciała.
Aby zachęcić dzieci do udziału w gimnastyce korekcyjnej, należy w tym celu zastosować najwłaściwszą dla tego wieku formę zajęć, jaką są gry i zabawy ruchowe. Gry i zabawy ruchowe są atrakcyjną formą ćwiczeń dla wszystkich grup wiekowych, jednak dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym powinny być podstawowym środkiem realizacji zadań wychowania fizycznego. Także w profilaktyce i korekcji wad postawy gry i zabawy ruchowe powinny zająć szczególne miejsce. Korekcja wad postawy jest procesem długotrwałym. Prowadzenie zajęć w formie ścisłej, zwłaszcza wśród dzieci młodszych, powoduje szybkie znużenie, zmęczenie i brak zainteresowania. Wprowadzenie gier i zabaw ruchowych dostosowanych do potrzeb gimnastyki korekcyjnej uatrakcyjnia zajęcia i mobilizuje dzieci do większego wysiłku.
Warunki w jakich dziecko żyje, uczy się i wypoczywa w znacznym stopniu wpływają na jego postawę ciała. Wiele wad powstaje na skutek niekorzystnych czynników środowiskowych. Bez usunięcia czynników powodujących powstawanie, utrwalanie bądź pogłębianie wad postawy niemożliwe jest osiągnięcie korekcji wady. Rodzice powinni zatem włączyć się w proces korekcji wady postawy swojego dziecka poprzez:
Fizjoterapeuci są współrealizatorami projektów Instytutu Sportu i Nauki „Wsparcie rozwoju potencjału dziecka” oraz„Aktywna Rodzina” realizowanymi w miastach Gniezno i Poznań.